Narajów 1939-1945. Księgi metrykalne jako dowody zbrodni

Ks. Antoni Lisak, Brzeżany w kwietniu 1945 roku: Jestem poza moją parafią Narajów, którą wskutek napadu banderowców musiałem opuścić…

Gdy z Lidką Opaczewską pisaliśmy książkę o obronie wsi Kozaki pod Złoczowem w 1944 roku, wielokrotnie nasze myśli zmierzały ku temu co by było, gdyby Ukraińcom udało się przełamać polską obronę. Minęło zaledwie kilka dni od premiery naszej publikacji, gdy otrzymałem możliwość opracowania nowego zespołu kresowych archiwaliów, które trafiły do Archiwum Diecezjalnego w Zielonej Górze. Tam, w Księdze Zgonów parafii Narajów koło Brzeżan, natrafiłem na ślady wielu mordów na Polakach, w tym największej: masowej zbrodni na mieszkańcach przysiółka Zapust Lwowski w kwietniu 1944 roku. Oni nie zdołali odeprzeć ataku banderowców.

Narajów to wieś w powiecie Brzeżany w województwie tarnopolskim. Od 1933 roku proboszczem miejscowej rzymskokatolickiej parafii był ksiądz Antoni Lisak (1889-1970), który po napadach banderowców w 1944 roku wyjechał do Brzeżan. W 1945 roku z ocalałymi parafianami wyruszył na zachód – przez Opole do Otynia koło Zielonej Góry, gdzie osiadł na początku września 1945 r. (Zob. R. R. Kufel, Słownik biograficzny księży pracujących w Kościele gorzowskim 1945-1956, Tom II, s. 221-222). Dzięki prowadzonym na bieżąco w czasie wojny przez księdza Lisaka zapisom w księdze zgonów poznajemy skalę ukraińskiego ludobójstwa oraz ofiary – z imienia i nazwiska.

Księgi metrykalne są wciąż niedocenionym źródłem w badaniu eksterminacji Polaków na Kresach, gdyż nie mnożą ofiar, co często się zdarza w literaturze wspomnieniowej (co może podważać wiarygodność obliczeń). Gdy ludzka pamięć po latach zawodzi, metryki podają daty, nazwiska, a często i okoliczności zbrodni. Musimy jednak pamiętać, że jest to jednak zaledwie fragment, gdyż wiele ofiar pochowano bez kapłana albo przez duchownych greckokatolickich, a wiele z nich leży do dziś w nieznanych mogiłach w lasach czy na polach.

Listę ofiar z okresu II wojny światowej sporządziłem na podstawie Księgi Zgonów parafii Narajów (tom obejmuje lata 1903-13.05.1945).

Na stronie 63 odnotowano, że mający 14 lat Wacław Ostrowski, syn Władysława i Alfredy Robotyckiej, uczeń szkoły kadeckiej, profugus e Leopoli (uciekinier ze Lwowa), 18 września 1939 roku został occisus ab aliquo ex natione ruthenae (zabity przez kogoś narodowości rusińskiej). 19 września 1939 r. został pochowany przez proboszcza Antoniego Lisaka.

Warto odnotować, że dotychczas w literaturze podawano następujące informacje o tym wydarzeniu: 18.09.1939 r. Ukrainiec Pawił Jarosław zastrzelił 16letniego Wacława ucznia gimnazjalnego syna majora WP Rewucko (?). (Zob. Ludobójstwo OUN-UPA na Kresach Południowo-Wschodnich. Dawne Kresy Południowo-Wschodnie w Optyce Historycznej i Współczesnej, tom 7, pod redakcją Witolda Listowskiego, Kędzierzyn-Koźle 2015, s. 37.) Inne źródła podają jeszcze, że zbrodni dokonano koło leśniczówki w Narajowie. Jak widać dzięki wpisom w księgach metrykalnych można sprostować nieścisłe informacje, powtarzane niestety w wielu publikacjach.

Kolejne wpisy:

Strona 68: Marceli Świdziński, mąż Anny Szynklarz, lat 52, 5 maja 1942 roku Ab aggressoribus domi vulneratus et in nosocomio mortuus in Brzeżany (postrzelony przez napastników w domu, zmarł w szpitalu w Brzeżanach).

Strona 72: Zdzisław Franciszek Sowa, syn Józefa i Wiktorii Pluty, lat 23, 28 marca 1944 roku In silvam deductus et occisus (został uprowadzony do lasu i tam zabity).

Strona 72-76: ofiary banderowskiego napadu na wieś Zapust Lwowski (przysiółek Narajowa) – data zgonu w księdze 13 kwiecień 1944 r., przyczyna śmierci: occisus (zabity/zabita/zabite). W większości przypadków nie wpisano daty pogrzebu, czyli zapewne zamordowanych pogrzebano tego samego dnia lub nie było przy pochówku księdza. W literaturze kresowej odnotowano dwa duże ataki na Zapust: 11 i 13 kwietnia 1944 roku, zaś liczbę zabitych określono na 105 osób (11.04 – 81 zabitych i 13.04. – 24 ofiary, Zob. Grzegorz Rąkowski, Przewodnik krajoznawczo-historyczny po Ukrainie Zachodniej. Podole, Pruszków 2005, s. 366). Dane wpisane przez księdza Lisaka są dość szczegółowe: poza imieniem, nazwiskiem i wiekiem podał też rodziców lub małżonka zmarłego.

  1. Józef Prucnal, mąż Marii Kosmali, lat 54,

  2. Andrzej Prucnal, mąż Marii Struzik, lat 32,

  3. Marianna Prucnal, z domu Struzik, żona Andrzeja, lat 31,

  4. Franciszek Kozioł, mąż Władysławy Mruczek, lat 36,

  5. Genowefa Władysława Kozioł, z domu Mruczek, żona Franciszka, lat 29,

  6. Kazimierz Kozioł, syn Franciszka i Genowefy Władysławy Mruczek, lat 8,5,

  7. Joanna Brzezińska, z domu Grabowska, żona Józefa, lat 29,

  8. Zbyszek Brzeziński, syn Józefa i Joanny Grabowskiej, lat 5,

  9. Wiktoria Grabarska (Grabowska), z domu Nosal, żona Stefana, lat 54,

  10. Helena Mazur, z domu Grabarska, wdowa po Franciszku, lat 22,

  11. Kazimierz Dziuba, mąż Ewy Janowicz, lat 44,

  12. Władysław Dziuba, syn Kazimierza i Ewy Janowicz, lat 7,

  13. Edward Janowicz, syn Kazimierza i Anny Sito, lat 18,

  14. Jakub Kasak, wdowiec po Ewie, lat 75,

  15. Ewa Kasak, niezamężna, lat 73,

  16. Antonina Tomczyk, z domu Chudzik, żona Szymona, lat 32,

  17. Genowefa Tomczyk, córka Szymona i Antoniny Chudzik, lat 10,

  18. Franciszek Tomczyk, syn Szymona i Antoniny Chudzik, lat 7,

  19. Kazimiera Tomczyk, córka Szymona i Antoniny Chudzik, lat 2,

  20. Jan Tomczyk, syn Szymona i Antoniny Chudzik, 3 tygodnie,

  21. Wojciech Byra, mąż Anny Sudół, lat 51,

  22. Anna Byra, z domu Sudół, żona Wojciecha lat 42,

  23. Tadeusz Byra, syn Wojciecha i Anny Sudół, lat 5,

  24. Mieczysław Byra, syn Wojciecha i Anny Sudół, lat 3,

  25. Edward Szwed, syn Adama i Katarzyny Krawiec, lat 16,

  26. Marcin Szwed, syn Adama i Katarzyny Krawiec, lat 13,

  27. Marian Nazarkiewicz, mąż Sabiny Kuczyńskiej, lat 58,

  28. Leon Zieliński, syn Józefa i Marceli Łuczyńskiej, lat 12,

  29. Katarzyna Jurkowska, z domu Dziuba, wdowa po Stanisławie, lat 36,

  30. Kazimiera Jurkowska, córka Stanisława i Katarzyny Dziuby, lat 13,

  31. Marian Jurkowski, syn Stanisława i Katarzyny Dziuby, lat 9,

  32. Anastazja Zemlik, z domu Kocur, wdowa po Janie, lat 47,

  33. Jan Franciszek Zemlik, syn Jana i Anastazji Kocur, lat 5,

  34. Bronisława Zemlik, córka Jana i Anastazji Kocur, lat 7,

  35. Kazimierz Zemlik, syn Jana i Anastazji Kocur, lat 3,

  36. Maria Sudół, córka Franciszki Sudół, zamężnej Nagaj, lat 18,

  37. Stanisław Nagaj, syn Albina i Franciszki Sudół, lat 8,

  38. Sebastian Sudół, wdowiec po Małgorzacie Boruszce (Boruszka), lat 74, Vulneratus securi et in nosocomio mortuus (ranny zmarł w szpitalu), pogrzeb 15.04.1944 r.,

  39. Stanisława Jurkowska, córka Stanisława i Katarzyny Dziuby, lat 7, Vulnerata et in nosocomio Brzeżanensi mortua (ranna zmarła w szpitalu w Brzeżanach), pogrzeb 15.04.1944 r.,

  40. Ludwik Soja, syn Adama i Jadwigi Trybulskiej, lat 17,

  41. Joanna Mazur, córka Jana Franciszka i Heleny Grabowskiej, lat 3,

  42. Czesława Sutyła, córka Józefa i Józefy Grabowskiej, lat 4,

  43. Edward Wilk, syn Władysława i Heleny Babak, lat 8,

  44. Michał Hyla, mąż Domiceli Jakubas, lat 75, Vitrum cordis ex Tremore – zmarł na serce z trwogi (zawał), pogrzeb 14.04.1944 r.,

  45. Stefan Masztalerz z Ćwierci, mąż Katarzyny Iwanickiej, lat 43,

  46. Władysław Nowakowski, syn Ludwika i Anastazji Kawary, lat 24,

  47. Antoni Spes, syn Bronisława i Marii Fedorowicz, lat 19,

  48. Kazimierz Sozański, mąż Julii Spes, lat 37.

Echo napadu banderowców znajdujemy też wśród luźnych akt z lat 1934-1945, znajdujących się w zespole Narajów. 27 kwietnia 1945 roku, mieszkający już wówczas w Brzeżanach ks. Antoni Lisak, otrzymał domiar podatkowy od władz radzieckich (podatek wojenny i dochodowy), na co złożył zażalenie, w którym czytamy: Od kwietnia 1944 jestem poza moją parafią Narajów, którą wskutek napadu banderowców musiałem opuścić i nie mam ani parafian ani żadnych dochodów. Mieszkam na plebanii ormiańskiej jako gość bez żadnej zapłaty.

1945, koniec kwietnia, Brzeżany. Brudnopis zażalenia na domiar podatkowy władz sowieckich, w którym ksiądz pisze: Od kwietnia 1944 jestem poza moją parafią Narajów, którą wskutek napadu banderowców musiałem opuścić i nie mam ani parafian ani żadnych dochodów. Mieszkam na plebanii ormiańskiej jako gość bez żadnej zapłaty. Zespół: Akta parafii rzymskokatolickiej w Narajowie. Archiwum Diecezjalne w Zielonej Górze

Strona 76:

  1. Leon Panońko, wdowiec po Annie Rymarz, lat 65, 15 maja 1944 został occisus (zabity),

  2. Paweł Wiatkowski ze wsi Błotnia, mąż Marii Kostyszyn, ur. 8.09.1897, 20 maja 1944 został occisus in Narajów (zabity w Narajowie),

  3. Jadwiga Stefania Drabyk, z domu Parkoła, żona Stefana, lat 33, 20 sierpnia 1944 roku została occisa (zabita),

  4. Jan Błażków, mąż Anny Borszcz, lat 50, w sierpniu 1944 został occisus (zabity).

Strona 77:

  1. Piotr Prus, mąż Emilii Spes, lat 44, 15? sierpnia 1944 roku został occisus (zabity),

  2. Emilia Prus, z domu Spes, żona Piotra, lat 50, w sierpniu 1944 roku została occisa (zabita),

  3. Kazimierz Mogielnicki, kawaler, brat żony Michała Filipów, kaleka, lat 50, w sierpniu 1944 roku został occisus (zabity),

  4. Maria Helena Hormańska, z domu Sładziak, żona Bronisława, lat 31, 13 sierpnia 1944 roku została occisa (zabita),

  5. Anna Bajowska, z domu Garncarz, żona Józefa, lat 30, 13 sierpnia 1944 roku została occisa (zabita),

  6. Władysław Szmuc, mąż Joanny Spes, lat 44, w sierpniu 1944 roku został occisus (zabity),

  7. Wiktoria Cieśla, z domu Marszał, wdowa po Wojciechu, lat 65, w sierpniu 1944 roku został occisa (zabita),

  8. Michał Rokosz, mąż Marii Bojko, lat 41, zmarł 15 marca 1945 roku, przyczyna zgonu: deportatus,

  9. Dąbrowska, zmarła 5 marca 1945 roku, przyczyna zgonu: deportata,

  10. Jan Szpak, mąż Anastazji Litwin, ur. 7.07.1909, brak daty zgonu, został occisus (zabity),

  11. Maria Prus, z domu Kopytka, wdowa po Józefie, ur. 26.05.1895, zmarła 20 kwietnia 1945 roku, przyczyna zgonu: deportata,

  12. Katarzyna Prus, córka Józefa i Marii Kopystki, ur. 8.01.1921, zmarła 20 kwietnia 1945 roku, przyczyna zgonu: deportata.

Strona 78:

  1. Aniela Prus, córka Józefa i Marii Kopystki, ur. 27.04.1934, zmarła 20 kwietnia 1945 roku, przyczyna zgonu: deportata,

  2. Zofia Sobków, z domu Prus, córka Józefa i Marii Kopystki, żona Kazimierza, ur. 29.11.1922, zmarła 20 kwietnia 1945 roku, przyczyna zgonu: deportata,

  3. Józefa Machorowska, panna, córka Gabriela i Bronisławy Spes, ur. 8.07.1906, zmarła 20 kwietnia 1945 roku, przyczyna zgonu: deportata,

  4. Maria Bogumiła Jadwiga Machorowska, panna, córka Gabriela i Bronisławy Spes, ur. 17.06.1912, zmarła 20 kwietnia 1945 roku, przyczyna zgonu: deportata,

  5. Paulina Prus, z domu Kosińska, córka Kazimierza, żona Karola, ur. 30.03.1912, zmarła 20 kwietnia 1945 roku, przyczyna zgonu: deportata,

  6. Michał Prus, syn Karola i Pauliny Kosińskiej, ur. 9.11.1941, zmarł 20 kwietnia 1945 roku, przyczyna zgonu: deportatus,

  7. ? Prus syn Pauliny Kosińskiej (córki Kazimierza i Katarzyny Jarockiej), ur. 1943, zmarł 20 kwietnia 1945 roku, przyczyna zgonu: deportatum,

  8. Emilia Kuziów, córka Marii Spes i Bronisława Kuziowa (Kuziów), ur. 5.01.1938, zmarła 20 kwietnia 1945 roku, przyczyna zgonu: deportata.

Odnotowana przyczyna zgonu deportata / deportatus (deportowana / deportowany) może przywodzić na myśl przypuszczenie, że zmarli oni z różnych przyczyn w trakcie deportacji/wygnania. Nazwiska te, jako ofiary banderowskich bojówek, znajdujemy w sporządzonym w 1992 roku przez Antoniego Dereniowskiego Wykazie Polaków z miejscowości Narajów (pow. Brzeżany) zamordowanych przez UPA w czasie II w. św. (Fundacja Osrodek Karta).

Nasuwa się pytanie, kogo powinniśmy winić za śmierć Polaków w czasie wojny i w czasie będącego jej konsekwencją wysiedlenia z Kresów? Niemców i ZSRR? Banderowców? Czy naszych zachodnich sojuszników, którzy nie wypełnili swych zobowiązań we wrześniu 1939 roku, a potem zgodzili się na kolejny rozbiór Polski? Czy wszystkich razem?

Poza ofiarami z Zapustu, gdzie mamy pewność kto ich zabił, nie ma w zapisach Księgi Zgonów jednoznacznych wskazówek dotyczących sprawców kolejnych zbrodni. Mogła to być UPA, Niemcy, Armia Czerwona, różnej maści partyzanci, często zwykli rabusie. Może dane z księgi metrykalnej, w połączeniu ze wspomnieniami rodzin i przywoływanym wcześniej wykazem Dereniowskiego, pozwolą na precyzyjne ustalenie sprawców?

Czy mieszkańcy Narajowa i okolic, bronili się, ale mieli mniej szczęścia niż nasi przodkowie z Kozaków? A może się nie bronili, bo liczyli na litość ukraińskich sąsiadów? Dziś już tego się nie dowiemy. Pozostaje dokument zbrodni spisany ręką ks. Antoniego Lisaka, któremu zawdzięczamy nie tylko utrwalenie nazwisk zamordowanych, ale też ocalenie ksiąg ? dowodu ludobójstwa.

Lata 50. XX wieku. ks. Antoni Lisak w Otyniu. Zbiory parafii rzymskokatolickiej w Otyniu. Skany: Bogumił Musiał www.e-musial.pl

Opis nowych archiwaliów, które wkrótce zostaną udostępnione w Archiwum Diecezjalnym w Zielonej Górze:

Zespół NARAJÓW – parafia rzymskokatolicka, dekanat Brzeżany.

Narajówwieś w powiecie Brzeżany w województwie tarnopolskim. Parafia obejmowała: Narajów miasto i przedmieście Łany, Rohaczyn – miasto i wieś, wsie: Ćwierci, Podusilna, Huta, Równe, Szajbówka. Od 1933 roku proboszczem miejscowej parafii był ksiądz Antoni Lisak (1889-1970), który po napadzie banderowców na Narajów w 1944 roku wyjechał do Brzeżan. W 1945 roku z ocalałymi parafianami wyjechał na zachód – przez Opole do Otynia koło Zielonej Góry, gdzie osiadł na początku września 1945 r. (Zob. R. R. Kufel, Słownik biograficzny księży pracujących w Kościele gorzowskim 1945-1956, Tom II, s. 221-222.) W 2019 roku kresowe metrykalia przywiezione w 1945 roku do Otynia zostały przekazane do Archiwum Diecezjalnego w Zielonej Górze.

1. Narajów, 1881-1937 Księga Urodzeń. 118 str. Księga (Typis J. Dankiewicz in Stanislaopoli) o wymiarach 24,5 x 38 x 1,5 cm, w twardej oprawie, stan dobry. Karty przeszyte są pośrodku dwukolorową nicią, która na ostatniej stronie (s. 120) przytwierdzona jest do papieru lakową pieczęcią urzędu starosty w Brzeżanach (1880 r.).

2. Narajów, 1918-1942, akta luźne wyjęte z Księgi Urodzeń, m.in. pismo z Auschwitz.

1942, 9 grudzień, Auschwitz, obóz koncentracyjny, pismo w sprawie urodzone w Narajowie Stanisława Żaka. Zespół: Akta parafii rzymskokatolickiej w Narajowie. Archiwum Diecezjalne w Zielonej Górze

3. Narajów, 1843-1898 Księga Zapowiedzi, 174 strony, księga, twarda oprawa o wymiarach 22 x 34 x 1,5 cm, stan dobry.

4. Narajów, 1879-1932, akta luźne wyjęte z Księgi Zapowiedzi, w tym dwie strony zatytułowane: Wykaz Zaporządkiem Ludzi Obrządku Łacińskiego.

5. Narajów, 1857-1904 Księga Małżeństw (s. 1-36), 1858-1880 Księga Urodzeń (s. 37-71), 1858-1910 Księga Zgonów (s. 73-104). Księga (Typis E. Winiarz Leopoli 1856) o wymiarach 24 x 38 x 1,5 cm, w twardej oprawie, stan dobry. Papier czerpany. Karty przeszyte są pośrodku dwukolorową nicią, która na ostatniej stronie (s. 108) przytwierdzona jest do papieru lakową pieczęcią urzędu w Brzeżanach (1856).

1856, Narajów, 1857-1904 Księga Małżeństw. Karty przeszyte są pośrodku dwukolorową nicią, która na ostatniej stronie (s. 108) przytwierdzona jest do papieru lakową pieczęcią urzędu w Brzeżanach (1856).. Zespół: Akta parafii rzymskokatolickiej w Narajowie. Archiwum Diecezjalne w Zielonej Górze

6. Narajów, 1903-13.05.1945 Księga Zgonów, 78 stron, księga (druk A. Cichockiego z Brzeżan) o wymiarach 24,5 x 38,5 x 2 cm, twarda oprawa, stan dobry.

7. Narajów, 1932-1943, akta luźne wyjęte z Księgi Zgonów. Tu np. Karty oględzin zwłok i Karty zgonu. Kilkanaście dokumentów jest wystawionych przez Bernarda Grünfelda – żydowskiego lekarza z Narajowa, który został zapamiętany przez chorych jako człowiek niezwykle uczynny, który ubogich leczył za darmo, a nawet dawał im pieniądze na leki i pożywienie. Pomagał też w opatrywaniu rannych – ofiar niemieckich nalotów na Narajów w czerwcu 1941 roku. (Zob. Antoni Dereniowski, Kresy Wschodnie pod okupacjami, Wspomnienia z Archiwum Wschodniego, Ośrodek Karta.) Czy filantrop z Narajowa przeżył Holokaust? Nie wiemy. Ostatnie zachowane w tym zbiorze dokumenty podpisane przez niego pochodzą z 1943 roku.

1942-1943, Narajów, Karty zgonu wystawione przez dra Bernarda Grünfelda. Zespół: Akta parafii rzymskokatolickiej w Narajowie. Archiwum Diecezjalne w Zielonej Górze

8. Narajów, 1934-1945, akta luźne. Przeważają zapisy związane z prowadzeniem folwarku proboszczowskiego. Z ciekawszych dokumentów: Lista łaskawych ofiarodawców na pomnik już w robocie będący dla śp. Ignacego Lazarewicza, byłego proboszcza w Narajowie z 3.09.1934 roku; List TSL do ks. Lisaka; Zaproszenie Związku Strzeleckiego w Narajowie na Wielką Zabawę Taneczną; domiar podatkowy władz radzieckich z 27.04.1945 roku (podatek wojenny i dochodowy) dla ks. A. Lisaka oraz brudnopis zażalenia na pismo władz, w którym ksiądz pisze: Od kwietnia 1944 jestem poza moją parafią Narajów, którą wskutek napadu banderowców musiałem opuścić i nie mam ani parafian ani żadnych dochodów. Mieszkam na plebanii ormiańskiej jako gość bez żadnej zapłaty.

1934, 3 wrzesień, Narajów, Lista łaskawych ofiarodawców na pomnik już w robocie będący dla śp. Ignacego Lazarewicza, byłego proboszcza w Narajowie. Zespół: Akta parafii rzymskokatolickiej w Narajowie. Archiwum Diecezjalne w Zielonej Górze
1937, 16 styczeń, Narajów. Zaproszenie Związku Strzeleckiego w Narajowie na Wielką Zabawę Taneczną. Zespół: Akta parafii rzymskokatolickiej w Narajowie. Archiwum Diecezjalne w Zielonej Górze

9. Podusilna, 1785-1910 Księga Małżeństw. Stron 11. Księga o wymiarach 23 x 34 x 1 cm, w twardej oprawie, stan dobry. Papier czerpany ze znakami wodnymi: lilią i napisem TOEPLIZ. Karty przeszyte są pośrodku dwukolorową nicią, która na ostatniej stronie przytwierdzona jest do papieru suchą pieczęcią urzędu w Brzeżanach (1830 r.).

1830, Podusilna, 1785-1910 Księga Małżeństw. Karty przeszyte są pośrodku dwukolorową nicią, która na ostatniej stronie przytwierdzona jest do papieru suchą pieczęcią urzędu w Brzeżanach (1830 r.). Zespół: Akta parafii rzymskokatolickiej w Narajowie. Archiwum Diecezjalne w Zielonej Górze

10. Podusilna, 1809-1850 Księga Zgonów. Stron 8. Księga o wymiarach 22,5 x 34,5 x 0,5 cm, w twardej oprawie. Papier czerpany ze znakiem wodnym JP SZKLO – to znak pochodzący z papierni Antoniego Pillera założonej w 1772 w miejscowości Szkło (za: Agnieszka Fluda-Krokos, Lwowski Powszechny Kalendarz Domowy i Gospodarski z drukarni Pillerów).

11. Rohaczyn, Huta, 1822-1856 Księga Małżeństw (s. 1-30), 1811-1856 Księga Urodzeń (wpisy poprzedzone instrukcją, s. 1-117), 1822-1856 Księga Zgonów (s. 1-46). Księga o wymiarach 24 x 37 x 3 cm, w twardej oprawie, wymaga konserwacji i zszycia, stan dostateczny. Papier czerpany ze znakami wodnymi: dwugłowym orłem – herbem Austro-Węgier oraz JP SZKLO – to znak pochodzący z papierni Antoniego Pillera założonej w 1772 w miejscowości Szkło (za: Agnieszka Fluda-Krokos, Lwowski Powszechny Kalendarz Domowy i Gospodarski z drukarni Pillerów). Tom składa się z kilku różnych zszytych rękopisów. Karty przeszyte są pośrodku dwukolorową nicią, która na ostatniej stronie przytwierdzona jest do papieru lakową pieczęcią urzędu w Brzeżanach (1830 r.).

12. Rohaczyn, Huta, 9.11.1856-1902 Księga Małżeństw (s. 1-61), 26.11.1856-1897 Księga Zgonów (s. 141-203), 15.11.1856-1877 Księga Urodzeń (s. 61-140). Księga o wymiarach 23,5 x 38 x 3 cm, w twardej oprawie, wymaga konserwacji i zszycia, stan dostateczny. Papier czerpany różnego gatunku. Urodzenia i zgony na formularzu z metryczką drukarską: Typis E. Winiarz, Leopoli 1856.

13. Rohaczyn, 1877-1943 Księga Urodzeń. Stron 42 (na s. 41-42 dwa wpisy z 1934 i 1939 r.). Księga (Typis M.F. Poremba Leopoli) o wymiarach 25,5 x 39,5 x 1,5 cm, w twardej oprawie, stan dostateczny. Z zapisów wynika, że noworodki, w większości, były chrzczone przez księży greckokatolickich. Karty przeszyte są pośrodku dwukolorową nicią, która na ostatniej stronie (s. 96) przytwierdzona jest do papieru lakową pieczęcią urzędu starosty w Brzeżanach (1877 r.).

14. Rohaczyn, 1910-1936, akta luźne wyjęte z Księgi Urodzeń, m.in. pismo arcybiskupa lwowskiego Bolesława Twardowskiego; lista wpłat Związkowej Kasy Oszczędności wsi Danilcze; kopia ekstraktu metrykalnego parafii greckokatolickiej w Rohaczynie (urodzenia 1892-1920), której odbiór potwierdziło Starostwo w Brzeżanach w 1925 r. (są też dopiski z 1936 roku).

15. Rohaczyn, 15.11.1856-1945 Księga Urodzeń (s. 1-246). Księga o wymiarach 23,5 x 31,5 x 3 cm, w twardej oprawie, wymaga naprawy, stan dobry.

16. Rohaczyn, 1942-1968 akta luźne wyjęte z Księgi Urodzeń.

Zespół LIPICA DOLNA – parafia rzymskokatolicka, dekanat Brzeżany.

Lipica Dolna – wieś w powiecie Rohatyń w województwie stanisławowskim. Parafia powstała z wydzielenia z parafii Podwysokie, obejmowała m.in: Lipicę Dolną i Górną, Cześniki, Danilcze, Łupuszną, Świstelniki, Zagniłą (?) i Żołczów.

1. Lipica Dolna. Status animarum parafii Lipicy Dolnej. Spis dusz – księga o wymiarach 24 x 39 x 3 cm w twardej oprawie, wymaga naprawy i zszycia, brak tylnej okładki; stan dobry. Indeks nienumerowany liczy 12 stron, dalej numeracja kart 1-141, na końcu luźne karty nienumerowane.

2. Lipica Dolna, 1904-1948, akta luźne ze Status animarum parafii Lipicy Dolnej – znaczna ilość wypisów metrykalnych dotyczących rodzin z Lipicy Dolnej.

3. Żołczów, Danilcze, Cześniki, 1826-1932, Księga Małżeństw. 47 str. Księga o wymiarach 23,5 x 35 x 1 cm, w twardej oprawie. Tektura okładki zrobiona ze starych rękopisów z XVIII wieku. Okładkę oklejono zabarwionym rękopisem z 1802 roku. Papier czerpany ze znakiem wodnym: lilia. Karty przeszyte są pośrodku dwukolorową nicią, która na ostatniej stronie (s. 48) przytwierdzona jest do papieru suchą pieczęcią urzędu w Brzeżanach (1830 r.).

Kilkanaście luźnych dokumentów z Narajowa oraz fotografii pieczęci urzędu z Brzeżan znajdą Państwo tu: Narajów, powiat Brzeżany, województwo tarnopolskie

Wszelkie uwagi i uzupełnienia mile widziane: Bogusław Mykietów, Zielona Góra, e-mail: aka@mykietow.pl