Historia, jakich wiele. Losy Adama i Leontyny. On wysoki, przystojny, odważny i zakochany. Ona dzięki temu uczuciu bardzo śmiała…
Pochodzą z małych miejscowości w powiecie Sarny, w województwie wołyńskim. Adam urodzony w 1914 roku w gromadzie Stepangród w gminie Włodzimierzec a Leontyna w 1919 roku we wsi Prurwa, też w gminie Włodzimierzec.
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/1937-Mapa-z-1937-roku-–-Wlodzimierzec-–-Stepangrod-–-Prurwa-–-Sarny..jpg)
W marcu 1938 roku Adam stawia się w Rejonowej Komendzie Uzupełnień Sarny i rozpoczyna szkolenie jako celowniczy C.K.M (ciężki karabin maszynowy). We wrześniu tego samego roku zostaje wysłany do szkoły podoficerskiej Korpusu Ochrony Pogranicza. W marcu 1939 roku awansuje na starszego strzelca a w maju 1939 roku na stopień kaprala.
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/1938-23-sierpnia-Niemirow.-Pamiatka-obozowa.-Adam-Oczkowski-lezacy-z-prawej-strony..jpg)
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/1938-lub-1939-r.-Pamiatka-Swieta-Pulkowego..jpg)
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/1938-r.-Modlitewnik-Zolnierza-Adama-Oczkowskiego-2-1024x745.jpg)
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/1939-3-maja.-Adnotacja-Tak-koledzy-wygladaja-kiedy-sie-kochaja.-St-sz.-Oczkowski-Koryl-Samluch.-Pilus-Lazur-Dolaczynski.-Prochowicz-1-scaled.jpg)
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/1939-23-czerwca.-Przygotowanie-do-kapieli-w-Horyniu.-Adam-Oczkowski-pierwszy-od-lewej..jpg)
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/1939-23-czerwca.-K.O.P-Hoszcza.-Kapiel-w-basenie-na-Horyniu.jpg)
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/1939-30-lipca-Hoszcza.-Adam-czwarty-od-gory..jpg)
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/1939-30-lipca.-Fotografia-grupowa-BAON-KOP-Hoszcza-kompania-CKM..jpg)
Wybucha II Wojna Światowa. Wiele się zmienia, ale nie wszystko. Gorące uczucie do żony i ojczyzny pozostało. Gdy 17 września 1939 roku napada na Polskę Związek Radziecki, Adam służy w Korpusie Ochrony Pogranicza Hoszcza na wschodzie Polski.
Po wkroczeniu Rosjan i rozbiciu jednostek broniących granic Polski 30 września Adam trafia do niewoli. Po uwolnieniu przedostaje się do partyzantki, gdzie melduje się w Zgrupowaniu Polskich Oddziałów Partyzanckich pod nazwą „Jeszcze Polska Nie Zginęła”. Leontyna jest swego rodzaju pomocnikiem, łącznikiem. Gdy na świecie pojawia się ich jedyny syn – Kaziu – Leontyna opuszcza oddział.
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/1939-30-wrzesnia.-Fotografia-przekazana-Adamowi-Oczkowskiemu-przez-Mariana-Schabikowskiego-na-pamiatke-wspolnej-niewoli-scaled.jpg)
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/1951-r.-Metryka-slubu-Adama-i-Leontyny-Oczkowskich-zawartego-w-parafii-Wlodzimirzec-diecezji-luckiej-w-1940-roku-843x1024.jpg)
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/1941-r.-okolo.-Leontyna-i-Adam-Oczkowscy-partyzanci.-788x1024.jpg)
Z dala od rodziny nie może na nikogo liczyć. Trafia do przypadkowych gospodarstw na służbę w zamian za schronienie jej i dziecka. Jest bardzo ciężko. Z oddziału dostaje informacje, że partyzanci ruszają w dalszą drogę. Wówczas ona, w odpowiednim odstępie czasowym, rusza z dzieckiem „za nimi”. Najgorszy jest strach i głód. Nie wystarcza chleba. To co ma zawija w szmatkę i daje Kaziowi do ssania. Na dłużej starcza.
Wśród partyzantów był zdrajca. Czujność pozostałych żołnierzy pozwoliła jednak uniknąć tragedii. Gdy w oddziale nie było jednego z nich przeszli do innego zagajnika. Wówczas ich wcześniejsza kryjówka została zbombardowana. Pod koniec 1943 roku Adam trafia do obozu niemieckiego. Zostaje odbity przez Wojska Polskie.
Tułaczka trwa 4 lata. Kaziu umiera w wieku niespełna 3 lat. Zostaje TAM, wśród obcych.
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/1944-1945-okolo.-Leontyna-i-Adam-Oczkowscy-jako-partyzanci-w-czasie-okupacji-niemieckiej..jpg)
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/1944.-Zaswiadczenie-wydane-6-stycznia-1944-roku-przez-dowodce-Roberta-Satanowskiego-scaled.jpg)
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/1944-27-listopada.-Tlumaczenie-wykonane-w-1961-roku-zaswiadczenia-Leontyny-Oczkowskiej-o-utracie-majatku-na-Wolyniu-w-czasie-okupacji-niemieckiej.jpg)
Adam ze względów zdrowotnych od kwietnia 1944 roku zostaje przeniesiony do 32 oddziału jako działonowy. Jest ceniony przez kompanów i dowództwo. We wrześniu 1945 roku awansuje na plutonowego.
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/1944-18-kwietnia.-Orzeczenie-lekarskie-Adama-Oczkowskiego.jpg)
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/1945-28.05.1945.-Leontyna-i-Adam-Oczkowscy..jpg)
Już razem wyjeżdżają na ziemie odzyskane. Przez trzy lata mieszkają w Stawie (powiat Myślibórz).
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/1950-r.-okolo.-Leontyna-i-Adam-Oczkowscy.-Gospodarstwo-w-Stawie-mysliborskie..jpg)
W 1952 roku przeprowadzają się do Mościc i zajmują dom byłej karczmy i piekarni Paula Barkuskyego.
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/Moscice-lata-30.-XX-wieku.-W-tym-wyzszym-domu-od-1952-roku-mieszkali-Oczkowscy-1-1024x501.jpg)
Mościce lata 30. XX wieku. W tym wyższym domu od 1952 roku mieszkali Oczkowscy. Na widokówce jest karczma i piekarnia.
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/Moscice-lata-30.-XX-wieku.-W-tym-wyzszym-domu-od-1952-roku-mieszkali-Oczkowscy-2-1024x652.jpg)
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/Fotografia-tabliczki-mocowanej-do-uprzezy-konia-Paula-Barkusky-z-Moscic.-Oczkowski.-1024x690.jpg)
W domu, w którym zamieszkali Oczkowscy, Paul Barkusky miał karczmę a w budynku obok piekarnię. W latach 30. XX wieku wybudował salę. Wszystkie trzy budynki były połączone ścianami do siebie.
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/1955-r.-okolo.-Moscice-–-Leontyna-i-Adam-Oczkowscy..jpg)
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/1955-r.-Adam-Oczkowski.-Legitymacja-Zwiazkow-Zawodowych-Pracownikow-Przemyslu-Drzewnego-i-Terenowego..jpg)
Adam jest członkiem Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Chętnie opowiada o wojnie. Nawet o tak niewygodnym w czasach komuny fakcie, że ZSRR dokonało zbrojnej napaści 17 września 1939 roku (bez określonego w prawie międzynarodowym wypowiedzenia wojny) na Polskę, będącą od 1 września 1939 roku w stanie wojny z III Rzeszą. I nie uważał tego za „wyzwoleńczy pochód Armii Czerwonej”.
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/1946.-Zolnierzowi-Demokracji-Adamowi-Oczkowskiemu-za-walke-z-najezdzca-niemieckim.-O-Polske-Wolnosc-i-Lud..jpg)
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/1981-r.-Legitymacja-kombatanta-Adama-Oczkowskiego-Zwiazku-Bojownikow-o-Wolnosc-i-Demokracje-2.jpg)
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/1981-r.-Legitymacja-kombatanta-Adama-Oczkowskiego-Zwiazku-Bojownikow-o-Wolnosc-i-Demokracje-1.jpg)
W 1976 roku, Uchwałą Rady Państwa zostaje odznaczony Krzyżem Partyzanckim.
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/1976-r.-Krzyz-Partyzancki-Adama-Oczkowskiego..jpg)
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/1977-r.-Krzyz-Kawalerski-Odrodzenia-Polski-Adama-Oczkowskiego..jpg)
W 1977 roku, Uchwałą Rady Państwa zostaje odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
W 1979 roku, rozkazem personalnym zostaje mianowany na sierżanta.
Wśród mieszkańców Mościc Adam cieszył się szacunkiem. Społecznie pomagał pisać podania i pisma urzędowe. Jego pasją stały się pszczoły. Miał pokaźną pasiekę w której razem z Leontyną doglądał uli.
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/1970-r.-okolo.-Moscice-wlasna-pasieka.-Leontyna-i-Adam-Oczkowscy-2.jpg)
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/1970-r.-okolo.-Moscice-wlasna-pasieka.-Leontyna-i-Adam-Oczkowscy-1.jpg)
On z zasługami, orderami. Ona zawsze przy nim. On, wie że bez niej nie stałby się takim człowiekiem.
On umiera w grudniu 1981 roku. Ona bierze pod opiekę dorastającego siostrzeńca, który opiekuje się nią do końca. W maju 2011 roku „dołącza” do Adama.
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/1983-r.-List-wyslany-do-Leontyny-Oczkowskiej-przez-dyrektora-Teatru-Wielkiego-w-Warszawie-Roberta-Satanowskiego-scaled.jpg)
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2023/01/2023-r.-Grob-Leontyny-i-Adama-Oczkowskich-na-cmentarzu-w-Moscicach..jpg)
Pozostały pamiątki w postaci fotografii, odznaczeń, munduru wojskowego przekazanego do prywatnego Muzeum Chwały Oręża Polskiego w Witnicy jak i pamiętnika spisanego przez Adama (podstępnie wykradzionego przez osobę pracującą w gazecie pod pretekstem opublikowania wspomnień).
Obszerny materiał ilustracyjny związany z życiem Państwa Oczkowskich znajdą Państwo tu: Oczkowski Adam (1914-1981) i Leontyna z Rudnickich (1919-2011) Sarny (Wołyń) –> Staw (powiat Myślibórz) –> Mościce (powiat Gorzów Wlkp.)
Autorzy materiału:
Elżbieta Rożniata-Oczkowska e-mail: ela.oczko@poczta.onet.pl
Andrzej Wysoczański e-mail: andrzej.wysoczanski@o2.pl