30.05.1919. (?) Rano nad miastem pokazał się Polski aeroplan, leciał bardzo nisko nad miastem i badał okolicę.
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2018/10/1-768x1024.jpg)
W środę, 10 października 2018 roku, gościem Archiwum Diecezjalnego w Zielonej Górze był Michał Urzędowski – mieszkaniec Trzemeszna Lubuskiego koło Sulęcina, wielki miłośnik Kresów. Choć sam urodził się w 1951 roku, już na Ziemi Lubuskiej, to jego rodzice – Aniela i Adolf i starsze rodzeństwo przyjechało tu z Podzameczka koło Buczacza.
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2018/10/IMG_20181011_191527-832x1024.jpg)
Pan Michał przywiózł do zeskanowania rodzinne fotografie oraz przepisany 40 lat temu, spisany w Kołomyi w 1928 roku pamiętnik rodzinny Antoniego Siewińskiego – emerytowanego dyrektora gimnazjum w Buczaczu. Pisany barwnym językiem diariusz zatytułowany Pamiętniki Buczackie i Jazłowieckie z czasów wojny wszechświatowej to wyjątkowy dokument czasów pierwszej wojny światowej i następujących po niej walk o zachowanie niedawno odzyskanej niepodległości. Dziennik został w 1934 roku przekazany przez autora dla parafii w Buczaczu, skąd w 1945 roku został przywieziony do Trzemeszna Lubuskiego przez księdza Władysława Sygnatowicza.
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2018/10/IMG_20181012_211841-1024x486.jpg)
Dzięki tytanicznej pracy pana Michała Urzędowskiego (rękopis – odpis liczy ponad 600 stron brulionu) niedługo będą mogli Państwo zapoznać się z jego treścią. Oryginał pamiętnika zaginął przed laty (istnieje, bardzo nikła, nadzieja, że zostanie odnaleziony).
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2018/10/IMG_20181012_214354-1024x769.jpg)
Jazłowiec, Czortków, Buczacz i okolice – bogactwo opisów, wydarzeń i szczegółów przełomowej dla Europy wojny. Daty i nazwiska, nikt nie pozostaje anonimowy: Było ich razem 70 żołnierzy, którym przewodził porucznik Maczek, człowiek niewielkiego wzrostu, ale nadzwyczajnej odwagi. Czarny, ogorzały, opalony od wiatru? Tak Siewiński opisuje ówczesnego porucznika, późniejszego generała, Stanisława Maczka.
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2018/10/IMG_20181012_215432-1024x754.jpg)
Pamiętnik Siewińskiego – dokument kresowej burzliwej historii, wkrótce zamieścimy w Archiwum Kresowym w całości. Liczymy, że znajdzie się entuzjasta, który opracuje treść i wydobędzie z zapomnienia postać autora – dyrektora Antoniego Siewińskiego – znanego m.in. z publikacji Bajki, legendy i opowiadania ludowe, zebrane w powiecie sokalskim.
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2018/10/IMG_20181012_215236-1024x845.jpg)
Istniały inne, wcześniejsze wersje pamiętnika: Siewiński podarował Ossolineum w 1920 roku Pamiętnik z czasów wojny światowej z wyszczególnieniem najazdu moskiewskiego na Buczacz. 12 VII 1920? – można pobrać plik:
http://bazy.oss.wroc.pl/kzc/wyniki_pl.php?RL-001083
Inna wersja: Pamiętniki Buczackie i Jazłowieckie z czasów wojny wszechświatowej od roku 1914 do 1920 znajduje się w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej (sygn. Rkp. 7367). W 1920 roku zaś wyszło drukiem kilka części jego pamiętników czasu wielkiej wojny.
Wspomnienia Siewińskiego (fragmenty) były omawiane m.in. w pracach: Omera Bartova, Anatomy of a Genocide: The Life and Death of a Town Called Buczacz czy Thomasa M. Bohna Der Vampir: Ein europäischer Mythos?.
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2018/10/IMG_20181012_215508-1024x921.jpg)
Rękopis przygotowywany do udostępnienia w naszym archiwum, został sporządzony w Kołomyi w 1928 roku i nosi podtytuł: Pamiętnik rodzinny. Dla mego syna Romana. Z czterech synów, których losy opisano w pamiętniku, jeden – legionista Zygmunt, major Wojska Polskiego, został zamordowany w 1940 w Katyniu.
http://naszawielkawyspa.pl/index.php/archiwum-artykulow/biezace-2/250-zygmunt-aleksander-siewinski
Poza opisami losów wojennych, diariusz zawiera wiele wspomnień z młodości autora – więc jest to zapewne wersja bogatsza niż teksty zdeponowane w Ossolineum czy Jagiellonce. Zamieszczamy krótkie fragmenty rękopisu i zapraszamy do współpracy!
Dodano 14.10.2018:
Pamiętnik Siewińskiego – egzemplarz krakowski, został opracowany: Przepisała rękopis i opracowała tekst: Małgorzata Szuszkiewicz Skład, edycja: Piotr Szuszkiewicz. W opracowanej wersji brakuje części autobiograficznych zapisów, które są w rękopisie Pana Urzędowskiego. Warto więc obie wersje porównać.
![](https://archiwumkresowe.pl/wp-content/uploads/2018/10/IMG_20181011_190216-773x1024.jpg)
Bogusław Mykietów, Zielona Góra
Jedna odpowiedź do “Pamiętniki Buczackie i Jazłowieckie z czasów wojny wszechświatowej Antoniego Siewińskiego wkrótce w Archiwum Kresowym!”
Możliwość komentowania została wyłączona.