Złoczów, 4 luty 1918. Na pamiątkę wesoło spędzonych godzin! Karta-dokument skomplikowanej historii dwudziestowiecznego Złoczowa

Pomińmy dzieje wielkiej wojny i losy mieszkańców Złoczowa walczących na różnych frontach. Odeszły w zapomnienie chwile radości postaci z widokówki i ich dalsze koleje życia. Pozostał budynek z fotografii, którego ówczesny i obecny widok, to materialny ślad dawnego spotkania na ulicy Podwójcie, jak i dowód jak destrukcyjnie wpłynął na niego nie czas – ale ustrój, który zapanował po kolejnej wielkiej wojnie…

Sto lat temu – w lutym 1918 roku, pięć osób przystanęło na chwilę przed domem o ciekawej architekturze na ulicy Podwójcie w Złoczowie. Dwóch żołnierzy i trzy kobiety – zapewne siostry pielęgnujące chorych. Jedna z nich to 22-letnia wówczas Maggie Venator.

To ona na odwrocie, dając pocztówkę nieznanemu dziś, a obecnemu na zdjęciu żołnierzowi, napisała: Zum freundlichen Gedenken an froh verlebte Stunden im Soldatenheim. Zloczow und Schwester Margarethe Venator co w języku polskim znaczy: Na pamiątkę wesoło spędzonych godzin w Domu Żołnierza. Złoczów i siostra Margarethe Venator.

I sam budynek, mimo pewnych śladów zaniedbania, doskonały w formie, z kutym balkonem z secesyjnymi motywami. Asymetrię i faliste linie ma też żelazna brama i furtka prowadzące na posesję, co wskazuje, że dom mógł być zbudowany na początku XX wieku.

Kupiona na allegro pocztówka kosztowała 35 zł. Niedużo, jak na świadectwo dawnej świetności kamienicy Mullera. A jak destrukcyjnie wpłynęła na budynek zmiana ustroju na socjalistyczny, niech Państwo ocenią sami?

Margarethe (przez rodzinę zwana Maggi) Venator, ur. 16 września 1896 w Magdeburgu-Buckau, zmarła 13 maja 1975 w Hameln. W 1918 roku miała 22 lata.

————————————-

W styczniu 2023 roku skontaktował się z nami internauta z Niemiec, którego dziadek przez krótki czas przebywał w 1918 roku w Złoczowie w opisanym na naszej stronie domu. Nasz nowy znajomy ma w rodzinnych zbiorach taką samą pocztówkę wypisaną 7 lutego 1918 roku.

Jego dziadek, zanim trafił do Złoczowa, jako żołnierz armii niemieckiej, w okresie 1914-1916 walczył na froncie zachodnim. W 1916 roku wobec ofensywy rosyjskiego generała Brusiłowa na wschodzie, znaczna część wojsk niemieckich została przerzucona z Francji do Galicji – wtedy trafił tam też przodek naszego korespondenta. Uczestniczył tam w walkach, ofensywie tarnopolskiej i ze swoją jednostką przesuwał się dalej na południowy wschód. W lutym 1918 roku stacjonował między Zbruczem a Seretem. Wówczas, po zawieszeniu broni z Rosją, część jednostek była przewożona ponownie na front zachodni.

W Galicji pociągi w kierunku zachodnim odjeżdżały ze stacji w Złoczowie. Aby się tam dostać wraz ze swoją jednostką musiał w mroźną pogodę maszerować kilkadziesiąt kilometrów. Kolejnym etapem jego peregrynacji był odpoczynek w przedstawionym na pocztówce żołnierskim domu (Soldatenheim) przy ulicy Podwójcie. Był wtedy czas aby opatrzyć rany i nabrać sił. Przebywał tam kilka dni i właśnie tam, 7 lutego 1918 roku skreślił na pocztówce kilka słów do rodziny – że wszystko z nim w porządku (choć dwukrotnie powtórzone w treści zapewnienie, mogło oznaczać coś wręcz przeciwnego). W lutym był już ponownie we Francji… Krwawa wojna wkrótce dobiegła końca.

———

Nowe materiały – zestawienie wykonane przez Anatola Czekindę w 2018 roku.

Poniżej fotografia Macieja Króla z 2019 roku – dziś to (Złoczów) ul. M. Szaszkiewicza 37. 37 Markiyana Shashkevycha St. Маркіянa Шашкевичa 37.

Skan wysokiej rozdzielczości znajdą Państwo w kolekcji: ZŁOCZÓW, WOJEWÓDZTWO TARNOPOLSKIE

Zapraszam do współpracy:

Bogusław Mykietów, Zielona Góra, e-mail: aka@mykietow.pl