Mając na względzie fakt, że korzenie wielu wiernych diecezji zielonogórsko-gorzowskiej wywodzą się z dawnych kresów wschodnich II Rzeczypospolitej, a także chcąc zachować dla przyszłych pokoleń i szerzej udostępnić związane z nimi cenne dziedzictwo, niniejszym ustanawiam Archiwum Kresowe… Tadeusz Lityński Biskup Zielonogórsko-Gorzowski
Genealogiczny labirynt i weselne kuplety czyli o rodzinie Kłaków spod Złoczowa po raz drugi
Stworzenie rodowej kolekcji fotografii to zamierzenie imponujące. Z niesłabnącym zapałem usiłują tego dokonać trzy rodziny Kłaków. Rody, których (zapewne) wspólny przodek, przed wiekami zbudował swoją chatę na przedmieściach Złoczowa.
Kiedy? Nie mamy pewności, gdyż najstarsze zachowane pisane złoczowskie źródła metrykalne sięgają zaledwie początku wieku XVII i już wtedy przodkowie Kłaków tam mieszkali. Może przybyli tu w XIV lub XV wieku? Wiemy, że polskie osadnictwo na tych terenach sięga przecież czasów króla Kazimierza Wielkiego (1310-1370).
Dziś zaś udostępniam zestaw fotografii z Pyrzan. Zdjęcia wprawdzie powojenne, ale znajdziemy na nich ludzi urodzonych na Zazulach, a także ich dzieci i wnuki, urodzone już na ziemiach zachodnich. Ich losy tworzyły powojenną rzeczywistość, aż do czasów nam współczesnych. To obraz niezwykle ważny dla ciągłości opowiadanych rodowych dziejów.
1960, około, Pyrzany? 1. Jan Stojanowski 5. Rozalia Stojanowska żona Jana 7. Elżbieta Stojanowska 9. Jan Stojanowski syn Jana 10. Aniela Stojanowska 11. Mikołaj Soja 13. Józef Kłak 14. Michał Stojanowski „sobko” od Sebastiana 15. Józef Stojanowski 16. Karol Stojanowski 17. Stanisław Stojanowski 18. Janina Stojanowska z domu Buryk 19. Aniela Stojanowska 20. Jan Stojanowski. Zbiory Barbary Piechowiak z Pyrzan.
W czasie oglądania skanów kolekcji Emilii Kłak (1939-2004), warto zagłębić się w genealogiczny labirynt jej rodziny. Emilia, sama z domu Kłak, wyszła za mąż za Stanisława Kłaka. I nie byli oni spokrewnieni – przynajmniej w ostatnich 3 pokoleniach – co by uniemożliwiało małżeństwo.
Emilii rodzice to: Józef Kłak i Anna Pełech, dziadkowie: Grzegorz Pełech + Tekla Stojanowska i Szczepan Kłak + Katarzyna Stojanowska, pradziadkowie: Wojciech Kłak + Maria Cwihun i Antoni Stojanowski + Anna Wilk.
Rodzice Stanisława: Stanisław Kłak + Anna Farian, dziadkowie: Andrzej Kłak + Franciszka Stojanowska i Grzegorz Farian + Zofia Buszkiewicz (Bożko, Bożkiewicz). Pradziadkowie: Mikołaj Farion + Katarzyna Wierzbicka i Mikołaj Buszkiewicz + Anna Głowiak, Szymon Kłak + Maria Głowiak i Sebastian Stojanowski + Maria Sawras.
Prawie wszyscy to mieszkańcy przedmieść Złoczowa – Zazul, Monastyrka, Amrozów i Trościańca Małego.
Spośród eksponatów tej rodziny, na szczególną uwagę zasługuje zeszyt z lat 50. XX w., w którym zapisano kilkadziesiąt weselnych przyśpiewek. Kiedyś wesele było spektaklem, w którym aktywnie uczestniczyli goście. Nie bacząc na to czy mają dźwięczny głos i talent, śpiewali weselne kuplety:
Chwalił się pan młody ze ma parę koni
a po jego stajni mysz za myszą goni
Zagraj mi muzyczko za kieliszek chleba
będę się za ciebie modlić to pójdziesz do nieba
Cóżeś się tak wyrwał z tą piosneczką nagle
siedziałbyś za piecem osmolony diable
Może kiedyś powróci ta barwna tradycja śpiewnego przekomarzania się weselnych gości?
Zaniknął też wśród kresowych potomków dawny dialekt, którego używali ich przodkowie na co dzień. W zbiorze rodziny Kłaków znajdziemy sporządzony przez Barbarę Piechowiak (z domu Kłak) mini-słowniczek słów używanych przez jej mamę i sąsiadów. Może być przydatny, dla podróżujących na Kresy.
1965, około, Pyrzany, 3. Michał Soja 4. Włodzimierz Łukaszewski. Zbiory Barbary Piechowiak z Pyrzan.
Historię tworzymy wszyscy, nie tylko herosi. Najważniejsze jest jednak, by w każdej rodzinie był kustosz pamięci, który utrwali z imienia i nazwiska krewnych w rejestrze rodowej przeszłości. Sklei tysiące ludzkich doświadczeń i uwieczni, by nie zaginęły w otchłani niepamięci. Takimi strażniczkami pamięci w rodzinie Kłaków jest zespół (powiedzmy: orkiestra) w składzie: Barbara Piechowiak (z domu Kłak), Helena Kostecka (z domu Kłak) i Teresa Bloch (z domu Soja). Bez ich pomocy, nie powstałaby ta kolekcja, za co Im serdecznie dziękuję kupletem z ich starego zeszytu:
Dziękuję orkiestrze, że tak ładnie grała
żeby się orkiestra do nieba dostała
1965, około, Pyrzany, 1. Helena Kłak po mężu Kostecka 2. Teresa Soja 3. Marysia Kłak po mężu Oczkowska 4. Halina Soja po mężu Lutostańska. Zbiory Barbary Piechowiak z Pyrzan.
