Na południowy zachód od centrum wsi Łuka istniał przez kilkaset lat odrębny przysiółek Brzegi zaliczany do gruntów Łuki. Siedlisko zamieszkane przez Polaków zniszczyli ukraińscy nacjonaliści w końcu lutego 1944 roku. Tak przestała istnieć jedna z najstarszych małych osad na tym terenie.
Nazywano ją: Brzeg, Brzegi, Na Brzegach, W Berezi czy po rusku Bereh. Gospodarstwa stały na brzegu mokradeł i bagnistych łąk, gdzie przed kilku wiekami było jezioro. Pola położone na wzgórzu od strony południowej urywały się nagle i zaczynały łąki na wschód w stronę wsi Płuhów i Podlipiec i na północny wschód do Łuki i dalej do Trościańca Małego.
Najstarsi znani nam właściciele ziemscy, którzy mieli tu pola to Jaworscy, Romańscy i Świeżawscy, ale jako pierwsi mieszkańcy Brzegu wymienieni są: Siarczyńscy, Sierakowscy, Lityńscy i Kruszelniccy. Ci ostatni – a konkretnie Mieczysław Kruszelnicki herbu Sas z żoną Heleną Augustyną z Mierzyńskich mieszkał pod adresem Łuka 73 Brzegi. Urodziło im się tu w latach 1875-1892 sześcioro dzieci.
Nie wiemy z jakiego powodu, ale w 1907 roku zazulski pleban odnotował w spisie dusz, że Kruszelnicki: Mieszka w Płuhowie na poczcie. Nie znamy szczegółów w jaki sposób Kruszelnicki stał się właścicielem folwarku Brzeg, ale może trzeba szukać paranteli z najsłynniejszym mieszkańcem Łuki – Jerzym Siemiginowskim? Otóż urodzony w Złoczowie (wiemy, że nadworny malarz Sobieskiego miał tam dom) w 1847 roku Mieczysław Kruszelnicki był wnukiem Karoliny Siemiginowskiej (ok. 1780 – ok.1830) i Ignacego Kruszelnickiego (ok. 1780-1823). Ustalenie pokrewieństwa wymaga jednak dalszych badań. W Łuce i okolicy do dziś mieszkają Kruszelniccy – najpewniej krewni dawnych właścicieli części Łuki, nie mają oni jednak świadomości swego herbowego pochodzenia.
W międzywojniu Na Brzegach aż do tragicznego końca przysiółka mieszkały rodziny: Stojanowskich (Łuka Brzeg 5), Lubowiczów, Hruszków (rodzina polsko-ukraińska), Kłaków (Łuka Brzeg 4) wyżej od strony Kozaków – rodzina Głowiaków (Łuka Brzeg 6).
1942, maj, Zielone Święta w Brzegu koło Łuki, na odwrocie napis: Pamiąntka z gościny maj 1942. 1. Iwasiuta z Zazul 2. Żona Iwasiuty. 3. Anna Stojanowska żona Mikołaja Stojanowskiego syna Michała i Marii 4. Stasia (przybrana córka – przez 2-3 lata- Katarzyny i Jana Stojanowskich, później naturalna matka odebrała dziecko) 5. Katarzyna Stojanowska córka Michała i Marii 6. Maria Stojanowska córka Andrzeja i Karoliny 7. Adam Piasecki 8. Michał Stojanowski syn Jana i Maryi Tkaczuk 9. Andrzej Stojanowski syn Michała i Marii 10. Michał Stojanowski syn Andrzeja i Karoliny 11. Edward Piasecki (jego ojca – właściciela młyna zabili banderowcy) 12. Stojanowski Jan mąż Katarzyny 13. Anna Furtan córka Andrzeja i Karoliny Stojanowskich 14. Maria Stojanowska (żona Michała Stojanowskiego) 15. Żona Andrzeja – Karolina Stojanowska z domu Szafaluk 16. i jej córka Stanisława po mężu Ufnalska. Zbiory Krystyny Borawskiej, Pyrzany.
Relacje bezpośrednich świadków napadu banderowców i spalenia gospodarstwa Głowiaków: O Głowiakach z przysiółka Łuka-Brzegi, którzy osiedlili się w Tarpnie koło Góry
Niepublikowane relacje dotyczące napadu na rodzinę Stojanowskich z Brzegu, wkrótce też znajdą się na naszej www.
Właściciele części Łuki zwaną Brzegi:
| Data odnotowania w źródłach | Właściciele | Nr domu |
| 1833 | Siarczyński Wincenty szlachcic, dziedzic części dóbr Łuka Brzeg, żona Natalia z Pokutyńskich. Umiera ich 3-letnia córka Leokadia Róża, pochowano ją na cmentarzu w Łuce. | Brzegi |
| 1843 | Victor Sierakowski, szlachcic, syn starosty cyrkułu złoczowskiego zmarł na gruźlicę w wieku 36 lat. | Bereźna Pasieka |
| 1856 | Sierakowska Marcjanna wdowa, z domu Piegłowska w wieku 82 lat zmarła na paraliż nerwowy w 1856 roku. | Brzegi 1 |
| 1863 | Lityński Meliton, posiadacz dóbr Brzegi i dóbr Horychlady (chodzi o wieś Holihrady nad Seretem), żona Dionizja Zawadzka urodziła syna Bolesława. | 47 |
| 1875 | Mieczysław Sas Kruszelnicki, właściciel dóbr, żona: Helena Augustyna Mierzyńska/Mierzeńska, rodzi syna Juliusza. | 73 Brzegi |
| 1878 | Mieczysław Sas Kruszelnicki, właściciel dóbr, żona: Helena Augustyna Mierzyńska/Mierzeńska, rodzi córkę Helenę. | 73 Brzegi |
| 1880 | Mieczysław Sas Kruszelnicki, właściciel dóbr, żona: Helena Augustyna Mierzyńska/Mierzeńska, syna Romana. | 73 Brzegi |
| 1882 | Mieczysław Sas Kruszelnicki, właściciel dóbr, żona: Helena Augustyna Mierzyńska/Mierzeńska, syna Zygmunta. | 73 Brzegi |
| 1888 | Mieczysław Sas Kruszelnicki, właściciel dóbr, żona: Helena Augustyna Mierzyńska/Mierzeńska, rodzi córkę Zofię. | 73 Brzegi |
| 1892 | Mieczysław Sas Kruszelnicki, właściciel dóbr, żona: Helena Augustyna Mierzyńska/Mierzeńska, rodzi syna Włodzimierza. | 73 Brzegi |
Przysiółek Brzegi przestał istnieć w 1944 roku po napadach banderowców. Tak zakończyła się historia liczącego kilka wieków polskiego osadnictwa w przysiółku Łuka-Brzeg. Ostatnim akordem, w kilka lat po wojnie, było wytropienie przez NKWD banderowców, ukrytych w zamaskowanych murowanych piwnicach spalonego gospodarstwa Głowiaków. Osaczeni w podziemiu rozerwali się granatem.
Opr. Bogusław Mykietów, Zielona Góra, e-mail: aka@mykietow.pl
Wszystkie opowieści, nie tylko o Głowiakach z Brzegu, ale i o innych odłamach tego rodu znajdą Państwo tu: Głowiak – losy rodzin Głowiaków spod Złoczowa
Wszelkie aktualizacje i uzupełnienia są mile widziane.